Een datum kan aan een particuliere gebeurtenis herinneren. Een maand kan een al dan niet idyllisch natuurdecor oproepen. Maar samen kunnen ze ook verwijzen naar een historische gebeurtenis, zoals in dit gedicht van de Amerikaanse dichteres Elizabeth Bishop (1911-1979). Op 1 januari 1502 landden de Portugezen op de kust van Brazilië. Het was het begin van een wrede geschiedenis. Daarover gaat dit gedicht dat bedrieglijk arcadisch begint.
Ik ga nog maar even door met het plaatsen van gedichten die gaan over de tijd van het jaar waarin we ons bevinden. Op deze eerste woensdag van 2022 een nieuwjaarsgedicht van Leo Vroman. Hij schreef ‘Oud Nieuw Jaar’ op 11 december 2007 speciaal voor de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren ter gelegenheid van de jaarwisseling 2007-2008.
December – tijd van advent. Nog maar een paar dagen en het is Kerst. Daarom deze week een kerstgedicht. Het is van een protestantse dichter die later zijn/het geloof niet zonder bitterheid kon bezien. Jan H. de Groot was zo’n 28 jaar toen hij dit gedicht schreef. We schrijven 1929. Best bijzonder: een gereformeerde jongen voor wie het café kennelijk niet vreemd was. Hij vond sporen van geloof buiten de kerk.
In deze lockdown zijn de meeste scholen weer gesloten. Nodig misschien, maar meer en meer krijgen we er oog voor dat dit zeer schadelijk is voor kinderen en jongeren. Hun geestelijke gezondheid en ontwikkeling worden er sterk door belemmerd. Maar de berichten daarover hebben me ook aan het denken gezet over mijn ouders.
In deze koude en grijze maanden hier wat poëzie die ons kan opwarmen. Elke week een gedicht over de maand waarin we zitten. Op deze derde woensdag van de maand dus een derde gedicht over december.
Het is van Willem Wilmink en de bundel waarin ik het vond toont dat het komt uit een werkje uit 1977 getiteld ‘De dertien maanden van het jaar’. Wie die gedichtjes leest, merkt dat ze zijn geschreven vanuit het perspectief van een puber. Wilmink was daar een meester in. Hij schreef dan ook veel voor kinderprogramma's.
In deze tijd van het jaar hier elke week een gedicht dat te maken heeft met de maand waarin we leven. Deze week nu eens niet een gedicht waarin de maand expliciet genoemd wordt. Het gaat over advent, afgeleid van het Latijnse woord ‘adventus’: komst. We bereiden ons voor op de komst van…, ja, van wie of wat?
In deze koude en gure maanden op deze plek wat poëzie die ons kan opwarmen. Elke week een gedicht over de maand waarin we zitten. Vandaag een gedicht van Billy Collins, de Amerikaanse meester van de lichte toon. Er zijn nog altijd veel mensen die denken dat poëzie een geheimtaal is voor ingewijden. Maar Collin bewijst gedicht na gedicht het tegendeel. En dat een lichte toon de ontroering niet in de weg hoeft te staan, daarvan is dit gedicht een toonbeeld. Uitgerekend een gedicht over deze dag: 1 december.
In deze koude en gure maanden wat poëzie die ons kan opwarmen. Elke week een gedicht over de maand waarin we zitten. Ik vond ze bij het dagelijks lezen van poëzie: de taal die het diepste reikt. Deze week het laatste gedicht over november. Het is van Chr. J. van Geel, over wie Willem Jan Otten schreef: ‘De stadsjongen Van Geel is een natuurdichter geworden.’
In deze koude en gure maanden wat poëzie die ons kan opwarmen. Elke week een gedicht over de maand waarin we zitten. Ik vond ze bij het dagelijks lezen van poëzie: de taal die het diepste reikt. Dit keer een gedicht van Rita Dove, Amerikaans dichters die van 1993 tot 1995 Poet Laureate was in de VS ('Dichter des Vaderlands' zeggen wij). Ze schreef in 1981 een lichtvoetig gedicht over de maand november. Ik vertaalde het (voor suggesties tot verbetering houd ik me aanbevolen).
In deze koude en gure maanden wat poëzie die ons kan opwarmen. Elke week een gedicht over de maand waarin we zitten. Ik vond ze bij het dagelijks lezen van poëzie: de taal die het diepste reikt. Dit keer een gedicht van Gerrit Achterberg (1905 - 1962), een van de grootste Nederlandse dichters van de 20ste eeuw. Een gedicht over 'protestantse dagen'. Prachtige uitdrukking. In de korte kanttekeningen na het gedicht ga ik er verder op in.