Voor de tweede keer in korte tijd las ik een boek van een niet-gelovige auteur dat eindigt bij de Bergrede van Jezus. Na Rutger Bregman in zijn ‘De meeste mensen deugen’ laat ook een van onze beste essayisten, Bas Heijne, zijn nieuwste boek uitlopen op spreuken uit de Bergrede. Zijn ‘Mens/onmens’ komt uit bij het zelfverlies dat Jezus predikte – in de ogen van Heijne een baken in deze verwarrende tijden.
Dirk de Wachter is een populair spreker en schrijver. Hij verbaast zich er zelf over: wat hij zegt, is toch niet zo nieuw? Dat is het ook niet. Maar kennelijk zijn we onderweg iets verloren wat hij weer vanonder het stof vandaan haalt. Zijn boodschap: geluk is niet maakbaar, accepteer dat het leven barsten kent.
‘Hang op! Klik weg! Bel uw bank!’ Met deze slogans werden wij lange tijd gewaarschuwd tegen kwaadwillenden die vanuit verre landen het gemunt hebben op onze bankrekening. De digitale wereld is onveilig. Maar hoe onveilig, dat weet je pas goed na het lezen van ‘Het is oorlog’ van Modderkolk.
De dichter Menno Wigman overleed in 2018. Dit jaar verschenen zijn verzamelde gedichten. Ik aarzelde aanvankelijk met aankoop van deze bundel: ik had al drie bundels van hem staan. Maar ik wilde er ook niet aan. Deze bundel aankopen kwam voor mijn gevoel neer op: zelf ook een punt achter zijn leven en werk zetten. Maar ik bezweek. Het kon niet anders. En die punt komt er niet.
Volkskrant-journalist Fokke Obbema kreeg in 2017 in zijn slaap een hartstilstand. Gelukkig was zijn vrouw wakker. Zij belde onmiddellijk 112. De mevrouw die zij aan de lijn kreeg, gaf aanwijzingen bij het reanimeren. Ondertussen waren de hulpdiensten al uitgerukt. Obbema overleefde. Maar in het verwerkingsproces daarna drong de vraag naar de zin van het leven zich aan hem op. Hij besloot anderen de vraag ook voor te leggen. Het resulteerde in een mooie serie interviews die nu gebundeld zijn.
De beschaving is slechts een vernislaagje: schrap het weg en het kwaad dat in mensen huist, wordt zichtbaar. Het is deze alomtegenwoordige veronderstelling waarop Ruther Bregman zijn pijlen richt. Hij bepleit een compleet tegenovergestelde positie: de meeste mensen deugen. Maar ook na lezing van zijn boek, weet ik dat niet zo zeker. Al werd ik wel meegesleept door zijn overtuigingskracht.
De Amerikaanse dichter Walt Whitman (1819-1892) is het bekendst vanwege zijn uitbundige en monumentale bundel ‘Leaves of Grass’. Maar Whitman schreef in 1882 ook memoires die een andere kant van hem laten zien. Het boek verschijnt nu voor het eerst in een Nederlandse vertaling.
Ik houd nooit zo van ‘the best of’. Niet wat muziek betreft en ook niet wat poëzie betreft. Songs en gedichten wil ik kunnen plaatsen op een album of binnen de opbouw van een bundel. Maar ik maak een uitzondering voor dit boek. Ik moet namelijk bekennen dat ik slechts hier en daar een gedicht van H.H. ter Balkt had gelezen. De keuze die Alfred Schaffer nu uit zijn omvangrijke oeuvre heeft gepubliceerd, gaf me de beste introductie.
Wie veel heeft gelezen, is verwend. Er moet veel gebeuren, wil je nog verrast worden. Ik wil niet blasé klinken, maar ik word zelden meer verrast door een Nederlandse roman. Zelfs sterschrijver Grunberg kan mij niet bekoren. Enthousiast werd ik nog wel van Tommy Wieringa. Maar hij heeft bij mij een concurrent gekregen: Sander Kollaard. De nieuwe Bernlef is opgestaan.
Soms laat je je weleens een boek aanraden. Dat kan tot aangename verrassingen leiden. Maar ook het omgekeerde komt voor. Zo was Wim Boevink in zijn 'Klein Verslag' in dagblad Trouw dagenlang lyrisch over de Australische Gerald Murnane, en met name over diens boek ‘Border Districs’. Maar bij mij wilde er maar geen vonk overspringen.
Het nieuwste album van de 76-jarige Bill Fay wordt alom bejubeld. Maar na luisteren en opnieuw beluisteren houd ik zelf toch wat twijfels. Ik hoor wel de uiterst kwetsbare muziek en daar houd ik normaal erg van, maar dit album pakt me maar af en toe.
Een film over de Eerste Wereldoorlog komt twee jaar te laat, zou je kunnen zeggen. In 2018 herdachten we namelijk dat het 100 jaar geleden was dat deze gruwelijke oorlog eindigde. Uit marketingoverwegingen was het uitgekookter geweest de film toen uit te brengen. Maar ‘1917’ laat zien dat de fascinatie voor W.O.I nog lang zal bestaan.
Jakub Zytecki – ik had nog nooit van hem gehoord, maar ik kwam zijn naam tegen in een blad voor gitaristen. En omdat ik elk jaar op deze plek minstens één keer een virtuoos gitarist wil bespreken, ging ik op zoek naar een album van hem. Niet te krijgen in Nederland. Dan maar een keer alleen Spotify. Het bleek de moeite waard.
Van de Bootleg Series van Bob Dylan is inmiddels het vijftiende deel verschenen. Een melkkoetje? Misschien. Doorgewinterde fans van Dylan kopen alles van hem. Maar er zitten juweeltjes bij. Zoals deze. Maar ik ben bevooroordeeld.
Joe Henry maakte begin dit jaar bekend dat hij ziek is. Hij werd getroffen door een ernstige vorm van prostaatkanker. Het kan niet anders of je hoort dat terug op zijn nieuwste album. Al snijdt hij die weg in de bijgeleidende tekst zelf liever af: ‘Where a song comes from is not what a song is’.