Etty Hillesum, de jonge joodse vrouw die beroemd geworden is door het dagboek dat zij tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft bijgehouden, is uitgegroeid tot bijna een moderne heilige. Nu haar biografie verscheen, was voor mij de spannende vraag of het beeld dat het dagboek oproept overeind blijft. Vooraf alvast dit: de biografie is fantastisch geschreven; ik las haar in één ruk uit. Hulde dus voor schrijfster Judith Koelemeijer.
Wat een pageturner! Ik kende uiteraard de naam van Michel van Egmond van de voetbalbiografieën die hij schreef ('Kieft' en 'Gijp') en die maandenlang hoog op de boekenlijstjes stonden, maar las ze nooit. Een misser, merkte ik nu. Want wat een vaardig schrijver is hij!
Het is de negentiende eeuw. Jannetje van Veldhuizen is dienstmeid bij een predikant in Fijnaart. Aan de andere kant van het land, in het Groningse Bierum, woont de weduwe Bouwke Stuivinga. Ze zijn de hoofdpersonen van een indrukwekkende familiegeschiedenis. Hoe hun paden zich zullen kruisen, vormt de verhaallijn van dit boek.
Het moderne leven is ongevoelig geworden voor het niet te bevatten mysterie van ons bestaan – ziedaar de grondtoon van het boek van Jan Warndorff. Een religieuze grondtoon, zou je misschien zeggen. Maar het is geen religieus boek. Warndorff richt zijn pijlen op het westerse, zich superieur achtende denken dat óók gevoed werd door het christendom. Al is daarmee niet alles over religie of spiritualiteit gezegd.
‘Toen ze naar me keek bliksemde haat in haar ogen door het lokaal’. Arturo Bandini is een beginnend schrijver als hij in een café serveerster Camilla ontmoet. Ze krijgen een haat-liefde-verhouding waarbij aantrekken en afstoten elkaar afwisselen. Het is het verhaal van een duizelingwekkende klassieker die John Fante al in 1939 schreef. Nu voor een habbekrats te koop.
Elke keer als Kim Putters voor de TV verschijnt, veer ik op. Hij heeft altijd iets zinnigs te melden. Putters was tot voor kort directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Bij wijze van afscheid schreef hij een boek met als ondertitel: Over de noodzaak van een verhaal voor onze samenleving. Dat wekte mijn nieuwsgierigheid nog eens extra.
Ik heb schaamte altijd gekoppeld aan dingen die je zelf hebt gedaan maar die je liever verborgen houdt in de kelders van je leven. Maar de joodse psychiater Louis Tas (1920-2011) verbond schaamte ook met wat ánderen jou hebben aangedaan. In zijn geval: de verschrikkingen van de Holocaust. Zijn dochter Shula heeft op haar manier ook met dezelfde soort schaamte te strijden en schreef er een prachtig boek over.
De Afro-Amerikaanse literatuur staat inmiddels wel op de Nederlandse kaart. Veel minder is het gesteld met de literaire werken van Native-Americans. Die hebben weliswaar minder vertegenwoordigers, maar toch kent de VS inmiddels iemand van statuur uit deze cultuur: Louise Erdrich. Ze schreef het magistrale ‘De nachtwaker’, een roman die de lezer midden in een gemeenschap van Chippewa-indianen plaatst.
Willem Jan Otten is verknocht aan de mis. Sinds zijn late doop in 1999 bezoekt hij haar wekelijks – eerst in Naarden, later in Amsterdam. ‘Bezoekt’ schrijf ik, maar tijdens de coronacrisis moest dat ‘bezocht’ worden: de kerken werden voor bezoekers gesloten. Otten moest de mis missen. Maar hij maakte van de nood een deugd. Die deugd leverde een prachtige boek op.
Peter Sloterdijk geldt als een auteur van ingewikkelde boeken. Maar die ervaring deel ik niet na het lezen van dit boek. Sloterdijk is ook omstreden: laatst verschenen verdachtmakingen dat zijn gedachtengoed binnen de AfD, de Duitse rechts-populistische politieke partij, kan worden gebruikt. Ook daarvan vond ik geen aanleiding in zijn laatst verschenen boek over religie. Hoewel? Daarover zo meteen toch iets.
De sirenen waren in de Griekse mythologie vrouwen die met hun zangstem hun toehoorders verleidden. ‘A Closer Distance’, het album van Chantal Acda en Bruno Bavota, dringt de vergelijking met deze sirenen niet alleen op door de gelijknamige tweede track ‘Sirens’, maar ook door de etherische zang van Acda, ondersteund door het subtiele pianospel van Bavota. Wat een mooi album!
Het wereldberoemde boek van Erich Maria Remarque is voor de derde maal verfilmd, dit keer door Netflix. De film toont de wreedheid van oorlog in alle openheid. Ik ben blij dat ik hem overdag bekeek (voordeel van de pensionado), want nu kon ik de rest van de dag bijkomen van alle geweld en werd de nachtrust niet al te zeer verstoord. Want wat een huiveringwekkende film.
Wim Bevelander is een bekende naam in kerkelijk Nederland. Sinds jaar en dag wordt hij gevraagd om in kerkdiensten te spreken en te zingen. Wim is dan ook van vele markten thuis. Dit jaar zit hij 40 jaar in het vak. En dat werd gevierd, ook met een nieuw album.
Mijn Noors is niet al te best maar in ‘Vaer sterk, min sjel’ zie ik nog wel de woorden ‘Wees sterk, mijn ziel’. Een religieus lied, zo schatte ik in. Maar kan dat wel kloppen: op een jazz album? Het bleek te kloppen. En het is niet het eerste kerkelijk gezang dat het Tord Gustavsen Trio bewerkt. Al blijft het wel een uitzondering. Maar mijn nieuwsgierigheid was gewekt.
Netflix staat meestal garant voor interessante films. Toen de aangekondigde film over Marilyn Monroe op de streamingsdienst verscheen, keek ik meteen. Maar laat ik met de deur in huis vallen: ‘Blonde’ vond ik ondanks de hoge verwachtingen en het hoog aantal sterren in veel recensies een teleurstellende film. Na afloop (ik heb in het begin waarschijnlijk iets gemist) bleek dat de film is gebaseerd op een roman. Maar dan had Marilyn Monroe een betere roman én film verdiend.