Toen een vroegere docent van mij (Okke Jager) met pensioen ging, verheugde hij zich: ‘Nu kan ik een dag over een komma doen.’ Schrijven was zijn lust en zijn leven. Nu had hij alle tijd om dat in rust te doen. Nou, vergeet het maar. Het grote cliché over pensioen is waar: je lijkt wel minder tijd te hebben dan ooit.
Met de vorige column heb ik kennelijk de indruk gewekt een nieuwsmijder te zijn geworden. Veel volgers op mijn social media vielen mij bij als zou ik dat zijn. Maar dat beeld moet ik dan bijstellen.
Of het met de leeftijd te maken heeft? Het zou kunnen. Ik krijg ook al meer dan vroeger een brok in mijn keel bij flauwe films. Ja, meneer, minder testosteron, zo schijnt. Een mens wordt dan sentimenteler. Heeft dit er dan ook mee te maken? Ik heb het over toenemende allergie voor het nieuws.
God was in mijn jeugd al een verdwijnend thema in onze samenleving. Het was de reden voor mij om theologie te gaan studeren: er moesten mensen blijven die aan ‘Godtalk’ deden en ik voelde me geroepen één van hen te zijn. Niet dat ik zo zeker was. Noem geloof voor mijn part zoeken of verlangen naar God. Maar daar wilde ik woorden voor vinden. In lijn met de traditie.
'Aus Herzen und Hirnen / sprießen die Halme der Nacht, / und ein Wort, von Sensen gesprochen, / neigt sie ins Leben.' Deze cryptische woorden van de dichter Paul Celan staan boven een gigantisch schilderij (4.70 x 8.40) van de Duitse kunstenaar Anselm Kiefer.
De ansichtkaart staat sinds 1 januari op mijn bureau. Ik nam hem mee uit een museum. Het is screenshot uit een beroemde video van kunstenaar Guido van der Werve (oorspronkelijk uit mijn geliefde Papendrecht). De video uit 2007 is getiteld ‘Nummer acht’.
Vandaag is de 100ste geboortedag van Gerard Reve. Een moment om bij stil te staan. Hij was immers een van ‘De Grote Drie’ – naast Mulisch en Hermans behoorde hij tot de top van de naoorlogse Nederlandse literatuur.
Aangeslagen. Tijdens mijn stille tijd zo-even kon ik mijn gedachten er maar niet bijhouden. Elke morgen volg ik ‘The Rhythm of Life: Celtic Daily Prayer’. Daarna ‘Stille omgang’ van Willem. Maar het ging allemaal langs me heen. Telkens viel mijn verbijstering me in de rede - verbijstering over de verpletterende overwinning van de PVV.
Ze staan al twee dagen en twee nachten op mijn netvlies. De jonge Israëlische vrouw die, geboeid en besmeurd met bloed, door een schreeuwende Hamasstrijder een jeep in wordt gedwongen en vervolgens wordt weggereden. En de oude Palestijnse vrouw uit Gaza die op straat in doodsangst zegt: ‘Ze komen ons van de planeet vegen! Maar ik kan geen kant op en ik kan nauwelijks meer lopen.’
In 1923 verscheen het monumentale ‘Ich und Du’ van Martin Buber. Dit jaar honderd jaar geleden dus. Je zou zeggen: iets om bij stil te staan. Maar ik heb er nog weinig over gehoord of gelezen. Is Buber vergeten? Dat zou jammer zijn. En niet terecht.