n veel kringloopwinkels zijn goede en vaak nog puntgave boeken voor een habbekrats te koop. Onder de noemer 'krinloopvondst' bespreek ik af en toe zo'n vondst. Geen nieuwverschenen boeken dus, maar wel de moeite meer dan waard.
Een meeslepend boek dat de beklemming laat voelen van twee mensen die ieder onder een dictatuur moeten leven: Thomas Heiselberg in nazi-Duitsland en Aleksandra Vajsberg in het Rusland van Stalin. We schrijven de jaren 1938-1941. De nazi’s vallen Polen binnen, maar houden halt voor de Russische grens. Er wordt zelfs een niet-aanvalsverdrag (Molotov-Ribbentroppact) gesloten.
In dat kader speelt zich het leven van Heiselberg en Vajsberg af. Hij is een gewiekst en succesvol manager en reclameman die werkt voor een Amerikaans bedrijf, maar die na vertrek van zijn bedrijf uit Duitsland min of meer gedwongen wordt samen te werken met de nazi’s, maar daarbij steds verder in het nauw komt. Zij gaat op haar beurt ook noodgedwongen werken voor de veiligheidsdienst van de overheid, omdat zij op die manier een weg ziet om haar gedeporteerde familieleden te kunnen helpen.
Ik had dagen achter elkaar tijd om het te lezen, en daar ben ik achteraf blij om, want had ik het anders uitgelezen? Misschien was ik verzand, want af en toe vond ik het best ingewikkeld om de draad vast te houden. Soms veronderstelt Baram iets wat pas later beschreven wordt, soms is hij wat ‘literatuurderig’ in zijn beschrijvingen, er doemen heel veel personages op die of een vluchtige rol hebben of van belang blijken te zijn, kortom, het is opletten geblazen.
Toch boeide de roman mij heel lang. Dat klinkt als ‘niet helemaal’, en dat klopt. Met name het gedeelte waarin de levenslijnen van de hoofdpersonen elkaar gaan kruisen, overtuigde mij niet echt. Je voelt al het hele boek dat de twee met elkaar te maken gaan krijgen, en zo gebeurt. Maar de manier waarop was gekunsteld voor mijn gevoel.
Wat de roman wel geslaagd maakt is de genoemde dreiging waaronder beide hoofdpersonen moeten leven. De beschrijving van de beklemming zorgt ervoor dat je meeleeft met Thomas en Aleksandra en geeft een indringend tijdsbeeld van een duistere periode in de geschiedenis.
Dat Bob Dylan een magnifieke kennis heeft van de Engelstalige popgeschiedenis bewees hij al met het radioprogramma Theme Time Radio Hour. Maar nu bewijst hij het opnieuw met een boek dat in de Nederlandse vertaling dezelfde titel meekreeg als in het Engels (waarom eigenlijk?): ‘The Philosophy of Modern Song'. Een prachtig boek, al is het woord ‘Philosophy’ wel wat pretentieus.
De schrijfster voert ‘leegte’ toe aan de zeven hoofdzonden die binnen het christendom benoemd worden. Behalve instemming roept ze met haar boek ook vragen op. ‘Het verlaten individu’, maar door wie verlaten? En kan de leegte van die verlatenheid dan nog wel zonde heten? Toch geeft haar boek te denken.