Hallelujah: Leonard Cohen, a Journey, a Song

Nooit geweten dat Cohen’s succesnummer ‘Halleluja’ in de vertolking door andere artiesten bekend is geworden. Maar ik had het kunnen weten: ik leerde het nummer zelf via de cd ‘Grace’ van de betreurde Jeff Buckley kennen. Daarvóór had John Cale het al gezongen. Nog een wonder dat deze laatste het nummer ontdekte, want de platenbaas van Cohen had het afgekeurd.

In deze documentaire staat de wordingsgeschiedenis van de gevierde song centraal. Tegelijk gaat de film over héél het leven van Cohen. Over zijn joodse achtergrond. En over hoe hij als vreemde eend in de bijt de popgeschiedenis kwam binnen zwemmen.

We volgen zijn levensspoor aan de hand van interviews met mensen die hem kenden of met hem hebben samengewerkt. Maar ook middels vraaggesprekken die in de loop der jaren met de zanger zelf zijn gevoerd. Vooral die met Rolling Stone-journalist Larry Sloman, die hem regelmatig sprak. Van hem horen we dat Cohen jaren gewerkt heeft aan ‘Hallelujah’ en waarschijnlijk wel 180 coupletten schreef!

De muziekgeschiedenis kent vele missers, maar dat de platenbaas van Cohen het album met daarop het nummer afwees, is wel een van de belangrijkste voorbeelden van hoezeer mensen in de muziekindustrie het gevoel voor het momentum en creativiteit kunnen missen (wat zou er van de man geworden zijn?). Gelukkig vond Cohen een obscure maatschappij in New York die het album alsnog uitgaf.

‘Gelukkig’ schrijf ik. Maar daarbij moet ik meteen denken aan de verdere geschiedenis van het nummer: aan hoe het een topper werd in allerlei talentenjachten. Dat zorgde ervoor dat het nummer wat mij betreft werd stukgezongen. Maar de docu geeft het nummer nieuwe glans.

We horen hoe ‘Hallelujah’ gaandeweg van een religieus nummer in de voortgaande bewerkingen meer en meer een seksueel geladen song werd. Zonder dat het religieuze werd verdrongen, haast ik me dan te zeggen. Want de docu laat ook zien hoezeer Cohen doordrenkt was van religie. Hij trok zich jarenlang terug in een boeddhistisch zenklooster.

Niet alleen het cliché van miskleunende platenbazen overkwam Cohen, zijn muziekcarrière werd ook getekend door het bekende fenomeen van een frauderende manager. Op een dag vond Cohen zijn bankrekening geplunderd. Daardoor was hij gedwongen om weer op te gaan treden. De docu toont de oude Cohen die een glorieuze comeback maakte.

De beelden van het einde van zijn allerlaatste concert (in Tel Aviv!) zijn ontroerend: hij gaf het publiek de Hebreeuwse zegen. De naam Cohen duidt op het oude priestergeslacht uit Israël: ‘cohen’ betekent priester. Zo toonde Leonard zich een echte priester. Onvergetelijk.