Mijn Noors is niet al te best maar in ‘Vaer sterk, min sjel’ zie ik nog wel de woorden ‘Wees sterk, mijn ziel’. Een religieus lied, zo schatte ik in. Maar kan dat wel kloppen: op een jazz album? Het bleek te kloppen. En het is niet het eerste kerkelijk gezang dat het Tord Gustavsen Trio bewerkt. Al blijft het wel een uitzondering. Maar mijn nieuwsgierigheid was gewekt.
De Scandinavische jazz is een interessante loot aan de boom van de jazz. Hij kent een eigen geluid. Vaak verstild en ingetogen, meditatief haast. En de musici maken veelvuldig gebruik van Scandinavische volksmuziek én kerkelijke gezangen.
De Noorse pianist Tord Gustavsen deed zoiets al eerder. Op zijn album The Other Side klonk ineens de melodie van wat ik herkende als ‘Iedereen zoekt U, jong of oud’! Ik keek in mijn kerkelijk liedboek en ja, hoor: ‘Kirken den er et gammelt hus’ heet het Zweedse origineel. Het is ook de titel op het genoemde album. En Gustavsen is niet de enige Scandinavische jazzmuzikant die de weg naar de kerkmuziek weet te vinden. Luister bijvoorbeeld naar het album Purcor van saxofonist Trygve Seim. Of naar Night Hymns van Andreas Utnem waar je ineens de melodie van Psalm 42 tegen kunt komen!
Nu zou het een verkeerde verwachting wekken als ik alleen dat religieuze lied uit Gustavsen’s nieuwste album Opening zou lichten. Het is slechts het slot van twaalf tracks. De meeste nummers op dit prachtige album zijn eigen composities van de pianist. Zoals openingsnummer ‘The Circle’ dat je meteen in een ontspannen stemming brengt. En even verder zou titelnummer ‘Opening’ prima passen onder een filmscene met zacht oplopende spanning. ‘Longing’ wekt melancholie en deed me aan een ander muziekstuk denken, maar welk? Misschien was het wel het verlangen zelf dat gewekt werd naar, ja, naar wat?
Nieuw voor het trio is het gebruik van elektronica. Ik was een paar dagen geleden bij een concert van het trio en zag hoe én Tord Gustavsen zelf én bassist Steinar Raknes telkens druk in de weer waren met allerlei knopjes en zo tonen toverden die hun spel golvend begeleidden. Op ‘Helensburgh Tango’ hoor je er op dit album een voorbeeld van.
Maar het zijn vooral de fantastische aanslag en de melodieuze vondsten van Gustavsen die het album tot een heerlijke luisterervaring maken. De al veel geroemde geluidskwaliteit van platenmaatschappij ECM werkt daar natuurlijk nog extra aan mee. En als een album dan ook nog besluit met een religieuze melodie (die ik overigens niet kende), kan mijn dag niet meer stuk.
Andrew Bird heeft al een indrukwekkende staat van dienst, zo merkte ik. Ja, ‘merkte ik’, want ik moet bekennen dat ik zijn werk nauwelijks kende. Na zijn nieuwste album beluisterde ik ook vorige albums en hoorde dat hij al lange tijd vele registers bespeelt: een mix van folk, jazz, pop en Arabische klanken. Zo ook op dit album.
Wim Bevelander is een bekende naam in kerkelijk Nederland. Sinds jaar en dag wordt hij gevraagd om in kerkdiensten te spreken en te zingen. Wim is dan ook van vele markten thuis. Dit jaar zit hij 40 jaar in het vak. En dat werd gevierd, ook met een nieuw album.