Trygve Seim is een wereldberoemd saxofonist, artiest bij de gerenommeerde platenmaatschappij ECM en… bepaald niet afkerig van religieuze muziek. Met pianist Andreas Utnem maakte hij al eens ‘Purcor’ (2010), een album met liturgische muziek. En nu maakten de twee een album met Kerstliederen.
De Noorse jazz in het algemeen is niet vies van religieuze muziek. Op menig album staan bewerkingen van kerkelijke hymnes. En Utnem zelf maakte in 2017 het prachtige ‘Night Hymns’, muziek die hij speelde tijdens doordeweekse kerkdiensten in Oslo. En nu is er dan een album met Kerstrepertoire.
In het algemeen houd ik niet zo van Kerstmuziek, moet ik bekennen. De opgeklopte sfeer rond Kerst is in en in-vercommercialiseerd. De terreur van goedkope Kerstmuziek op radiostations en in winkelcentra zorgt ervoor dat ik me bij voorkeur een paar weken zou willen afsluiten van de wereld. En dan telkens weer die zoveelste versie van Kersthits of de gemakkelijke of obligate uitvoeringen van kerkelijke gezangen. Brrrr..
Maar dit album! Ik zou wensen dat het in elke huiskamer deze weken klinkt als tegengif tegen alle nep. Hier vind je oprechte, authentieke muziek van hoge kwaliteit die nergens sentimenteel wordt. Traditionals worden gestript tot de kern, zodat de ware betekenis van Kerst zonder woorden tot je hart doordringt. Dat beide musici in hun leven blijk geven van affiniteit met en respect voor kerkelijke muziek, maakt het alleen nog maar geloofwaardiger. Beide musici verraden ondertussen hun genre niet, maar zetten het juist in om traditionele Kerstliederen een diepere gloed te geven. Het maakt dat dit album wat mij betreft een blijvertje is voor de Kersttijd.
De luisteraar hoort versies van bekende Kerstliederen, zoals The Infant King, Joy to the World, Silent Night, maar het zijn voornamelijk Scandinavische hymnes die de beide topmusici een eigen leven inblazen. En neem dat inblazen maar letterlijk als het om Seim gaat: kenmerkend voor zijn spel is dat hij vaak zo zacht wil spelen dat er nauwelijks muziektonen uit zijn sax komen, maar alleen lucht. Zoals in Det kimer nå til julefest (Het is bijna Kerstfeest): een langzaam nummer dat de stille verwachting van advent prachtig oproept. Na jazzy inleidend spel komt Seim tot de prachtige melodielijn, waarop hij vervolgens met meer volume weer improviserend losgaat.
Het pianospel van Utnem is minstens zo subtiel. In No koma Guds englar (soms hoef je het Noors niet eens te vertalen!) lijkt het wel alsof je de engelen ruisend hoort aankomen. Ondertussen neemt de sax het langzaam over met eigenzinnige melodielijnen die gaandeweg het spoor vinden van de oorspronkelijke hymne. Nu moet een saxofoon af en toe ook kreunen en scheuren, en dat doe die van Seim ook. Bijvoorbeeld in Mitt hjerte alltid vanker (Mijn hart dwaalt altijd af, volgens Google translate).
Overigens bespeelt Utnem af en toe het harmonium (of een vergelijkbaar instrument), bijvoorbeeld op The Infant King en Silent Night. Maar meestal houdt hij het bij zijn Steingraeber-vleugel (die opgesteld staat in de Tøyenkirken in Oslo, de kerk waar Utnem speelt en waar de cd ook is bopgenomen). Met zijn spel ondersteunt hij soms sprankelend, maar meestal bescheiden en stuwend het spel van zijn kompaan, al geeft die het stokje vaak weer terug, waardoor de beide heren met hun samenspel één prachtig muzikaal koord vlechten.
Ik zou zeggen: koop het album of stream het, en laat je betoveren door de wonderschone tonen. Dan worden het vast een Kerst vol betekenis!
De sirenen waren in de Griekse mythologie vrouwen die met hun zangstem hun toehoorders verleidden. ‘A Closer Distance’, het album van Chantal Acda en Bruno Bavota, dringt de vergelijking met deze sirenen niet alleen op door de gelijknamige tweede track ‘Sirens’, maar ook door de etherische zang van Acda, ondersteund door het subtiele pianospel van Bavota. Wat een mooi album!
Jeb Loy Nichols heeft een aantal jaren geleden Amerika verruild voor Engeland. Aanvankelijk koos hij Londen als woonplaats, maar na een aantal jaren zocht hij rust op het platteland van Wales. Daar leeft hij nu zeer eenvoudig. Zijn nieuwste album is er de weerslag van.