Met de vorige column heb ik kennelijk de indruk gewekt een nieuwsmijder te zijn geworden. Veel volgers op mijn social media vielen mij bij als zou ik dat zijn. Maar dat beeld moet ik dan bijstellen.
Mijn allergie zit niet zozeer in het nieuws als zodanig. Een mens kan en mag zich daar niet van afsluiten. Mijn allergie zit vooral in het vluchtige, hijgerige nieuws dat ons geen gelegenheid geeft om het te verwerken, te laten bezinken.
De psychiater Freud vergeleek een mens eens met een ruiter die zich in het zadel van een op hol geslagen paard (het onbewuste) moet houden terwijl er een zwerm bijen (het bovenbewuste, dat wat de maatschappij van je eist) om zijn hoofd zoemt. Zie het dagelijkse nieuws als een deel van die zwerm bijen. Je wordt er soms gek van.
Dat gezoem dat ons onafgebroken omringt, brengt een mens niet verder. Rutger Bregman (die van De meeste mensen deugen) raadde mensen aan om wat minder nieuws tot zich te nemen. Je krijgt er alleen maar een pessimistisch wereldbeeld van. Maar ik zou zeggen: verdiep je juist in achtergronden, zoek de tegenspraak. Want het grootste gevaar is misschien wel dat het nieuwsbombardement een mens doet verschansen in het eigen gelijk.
Voorbeeld. Israël en Gaza. De Groene Amsterdammer publiceerde de afgelopen weken grondige artikelen over de vraag of het zionisme niet tegen zijn grenzen is aangelopen. Verhelderend! Ik las een paar jaar geleden De etnische zuivering van Palestina van de joodse historicus Ilan Pappe. Het stelde mijn beeld van Israël danig bij. Maar lees ook het standaardwerk De Joden van Simon Schama. En De Weimar republiek van Patrick Dassen. Dan zie je hoe gevaarlijk dichtbij de grens van antisemitisme ligt. En ja, ook The Hundred Years’ War On Palestine van de Palestijn Rashid Khalidi en A History of Israel van Howard M. Sachar liggen op mijn stapeltje.
Ik wil niet doen aan namedropping. Het gaat mij hierom: voor wie zich verdiept en de tegenspraak zoekt, gaat het nog meer opvallen hoeveel eenzijdige feiten en goedkope meningen de ronde doen. Les 2 bij nieuwsallergie: zet de talkshow en de hijgerige nieuwsprogramma’s vaker uit en lees dieper gravende artikelen en boeken die je wijzer maken. O ja, en laat het geroeptoeter van al die zelfbenoemde deskundigen op de social media links liggen. Of rechts.
(Ik kreeg van iemand deze link toegestuurd. Als het artikel al te lang voor je is geworden, lees dan pagina 10. Ik onderschrijf de conclusie van harte)
Of het met de leeftijd te maken heeft? Het zou kunnen. Ik krijg ook al meer dan vroeger een brok in mijn keel bij flauwe films. Ja, meneer, minder testosteron, zo schijnt. Een mens wordt dan sentimenteler. Heeft dit er dan ook mee te maken? Ik heb het over toenemende allergie voor het nieuws.
Toen een vroegere docent van mij (Okke Jager) met pensioen ging, verheugde hij zich: ‘Nu kan ik een dag over een komma doen.’ Schrijven was zijn lust en zijn leven. Nu had hij alle tijd om dat in rust te doen. Nou, vergeet het maar. Het grote cliché over pensioen is waar: je lijkt wel minder tijd te hebben dan ooit.