Pensioen

Toen een vroegere docent van mij (Okke Jager) met pensioen ging, verheugde hij zich: ‘Nu kan ik een dag over een komma doen.’ Schrijven was zijn lust en zijn leven. Nu had hij alle tijd om dat in rust te doen. Nou, vergeet het maar. Het grote cliché over pensioen is waar: je lijkt wel minder tijd te hebben dan ooit.

Een aantal jaren geleden schreef ik een boekje getiteld ‘Aandachtig leven’. Het was een pleidooi om in deze jachtige tijd vertraagd te leven. Ik schreef het ook aan mezelf. Het domineesleven is druk en de aandacht versnipperd gemakkelijk.

Toen mijn pensioen naderde dacht ik: straks gaat het min of meer vanzelf – aandachtig leven. Dat was aanvankelijk ook zo. Het voelde als vakantie. Als een heel lange vakantie zelfs. Ik vond voor mezelf een mooi ritme: een dagdeel studeren en schrijven, een dagdeel voor de moestuin en een dagdeel voor gitaar en piano spelen. En dan nog een dag samen met eega er op uit.

Ik zat er al snel in. Maar het is als met een pas aangelegde (moes)tuin: de eerste tijd oogt het ordelijk, maar gaandeweg zie je meer onkruid verschijnen en dreigt er verwildering. Je moet het gaan bijhouden. Zo ook met het pensioenleven. Er blijken veel zaken de pas verworven orde te verstoren.

Je moet bijvoorbeeld ook bewegen. Dus sportschool geboekt. Er moeten boodschappen gedaan worden. Het huis moet schoongemaakt (ik ben verantwoordelijk voor badkamer en twee slaapkamers). Er moet worden gekookt. Daarnaast zijn er de nodige tandarts- en ziekenhuisbezoekjes. Vergeet ook niet de logeerpartijen van kleindochter (nee, het is beslist niet allemaal een klaagzang). En er moeten ook nog brieven naar de brievenbus. Je sociale leven – ook zoiets: nodig een afspraak maken met die-en-die. Vrijwilligerswerk, want ja, je wilt toch ook iets doen voor de kerk of samenleving.

Kortom: voor je het weet is het ritme dat je vond je uit handen genomen door tal van grote en kleine dingen die gedaan moeten worden. Er moet niets meer, zeggen we over het pensioen. En dat klopt tot op zekere hoogte. Ik geniet bijvoorbeeld alleen al van de vrije avonden. Maar er blijken nog steeds wel veel dingen te moeten.

Een dag over een komma doen? Daar heb je helemaal geen tijd voor! Je aandacht lijkt nog net zo gemakkelijk verstrooid te worden als voorheen. Ik hoopte de kloktijd van de agenda te kunnen inruilen voor een organisch ritme, maar ik heb geleerd dat dit ritme niet helemaal zonder agenda kan. Aandachtige tijd moet je afbakenen.